نمایشگاه از جستجوی آب تا به دست آوردن نان

نمایشگاه موقت آثار عکاسی زنده‌یاد دکتر محمود روح الامینی شامل تصویر مراحل کاشت تا برداشت گندم با هماهنگی معاونت موزه‌ها و مراکز فرهنگی اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و با کمک و اهدای آثار ارزنده این هنرمند برجسته که از جانب همسر محترم ایشان در سال 1390 به مجموعه باغ موزه نگارستان دانشگاه تهران اهدا گردیده بود، در تاریخ 28 اردیبهشت ماه 1391، با حضور معاون فرهنگی دانشگاه تهران و معاون موزه‌های اداره کل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و دیگر مسئولین و حضور گرم و صمیمانه همسر آن مرحوم و خانواده گرامی آن هنرمند، خبرنگاران و دوستداران ایشان در خانه موزه مقدم افتتاح گردید.  

زنده‌یاد دکتر محمود روح‌الامینی در پنجم مهرماه 1307 ه.ش در کوه بنان کرمان دیده به جهان گشود. بعد از اتمام دوره دبستان، متوسطه و دیپلم به ترتیب در کوه بنان، کرمان و دارالفنون تهران برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی زبان و ادبیات فارسی وارد دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران شد و در سال 1334 خورشیدی موفق به پایان دوره‌ی کارشناسی گردید. در سال 1338 موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته علوم اجتماعی از موسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران گردید. بین سال‌های 1347-1339 خورشیدی برای گذراندن دوره‌ی مردم‌شناسی به پاریس عزیمت کردند. در سال 1347 خورشیدی ایشان موفق به اخذ دکتری مردم‌شناسی از دانشگاه سوربن فرانسه تحت عنوان دکتری سیکل سوم در مردم‌شناسی با موضوع: یک تمدن قدیمی چوپانی «مسئله گوسفندداری در عشایر فارس ایران» در واقع: نقش گوسفند در زندگی اقتصادی عشایر فارس از دانشکده ادبیات و علوم انسانی پاریس گردیدند.

وی در سال 1348 خورشیدی به عنوان عضو پیوسته گروه آموزش جامعه‌شناسی دانشگاه تهران درآمد و از این زمان در دانشگاه‌های زیادی در داخل و خارج از ایران تدریس کردند. فعالیت آموزشی ایشان چندین سال بعد از بازنشستگی (1379) ادامه پیدا کرد.

 زنده‌یاد دکتر روح الامینی علاوه بر فعالیت‌های آموزشی، فعالیت‌های فرهنگی، هنری، علمی و پژوهشی بیشماری داشته‌اند که راه‌اندازی موزه مردم‌شناسی در کاخ گلستان، مشارکت در افتتاح موزه مردم‌شناسی حمام گنجعلیخان کرمان و موزه روستایی گیلان، آزمایشگاه علمی ـ پژوهشی در دانشگاه تهران، تالیف و ترجمه کتاب‌های متعدد و چاپ مقالات تحقیقی یا تحلیلی در مجلات معتبر داخلی و خارجی از آن شمارند.

از جمله فعالیت‌های هنری این استاد و پژوهشگر فرهیخته مجموعه عکس‌ها و تصاویری است که ایشان در کنار مطالعه فرهنگ و جامعه انسانی، فنون، آداب و رسوم، باورها وفعالیت‌های شغلی را به تصویر کشیده است. 

زنده‌یاد دکتر روح الامینی درسال 1381 در دومین همایش چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار مردم‌‍شناس ایران مورد تقدیر قرار گرفت. وی بعد از 82 سال عمر پربار در سال 1389 خورشیدی دارفانی را وداع گفتند.   

آنچه در این نمایشگاه به عرصه نمایش گذاشته شده بود شواهدی از اندیشه و تلاش چندین هزار ساله‌ی اقوام این سرزمین برای بدست آوردن نان است. کندن (حفر قنات)، مراقبت سلسله چاه‌ها، اهمیت مظهر آب در زندگی روستایی، نقش استخر، نحوه تقسیم آب، کندن زمین کشاورزی، کود و آب دادن، شخم، بذرپاشی، وجین کردن، مراقبت از محصول، درو، خرمن کردن، کوبیدن خرمن، پاک کردن و وزن کردن و تقسیم گندم، آرد کردن، نان پختن و سرانجام خوردن نان، از جمله مراحل کشاورزی سنتی است که نشان دادن آن به وسیله‌ی تصاویر این نمایشگاه میسر گردید.

بی‌گمان پیشرفت و توسعه تکنولوژی «ماشینیسم» رونق، اعتبار و حتی گاهی موجودیت سنت‌های قومی را در همه شئون و مراحل زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در معرض تزلزل، انهدام و نابودی قرار می‌دهد که در پی آن نظام کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نیست. به تدریج که وسیله‌های مکانیکی و پیشرفته به عرصه زندگی کشاورزی وارد می‌‌شوند، شیوه و طریقه‌ی تولید سنتی و همراه آن ابزارهای تولید سنتی از چرخه بهره‌برداری خارج می‌شوند.در این میان مردم نگاری که یکی از مهم‌ترین روش‌های پژوهشی در مطالعات مردم شناسی می‌باشد، می‌کوشد تا میراث اندیشه‌ها، اختراعات، مصنوعات و تلاش‌های گذشتگان به دست فراموشی سپرده نشود.

مجموعه عکس‌های این نمایشگاه، تصاویر مردم نگاری است که توسط زنده یاد آقای دکتر محمود روح الامینی از مراحل کاشت، داشت و برداشت گندم در منطقه کوه بنان کرمان گرفته شده‌اند. وحدت موضوع، وحدت مکان و تا اندازه‌ای وحدت خانواده از جمله عواملی است که موجب انتخاب این مجموعه از میان تصاویر و اسناد پراکنده‌ای که در مناطق مختلف وجود دارد، گشته است. محقق در بررسی جامع به مطالعه فرهنگ و جامعه انسانی روستایی پرداخته و ضمن مشاهده فنون، آداب و رسوم، باورها و قواعد رفتار بر نحوه‌ی فعالیت‌های شغلی آنها نیز پرداخته است.

این نمایشگاه پس از استقبال فراوان بازدیدکنندگان و علاقه مندان این هنر و بیش از 2 ماه زمان نمایش آثار، در تاریخ 31 تیر ماه 1391 به کار خود در خانه موزه مقدم پایان داد.